Deprecated: mysql_connect(): The mysql extension is deprecated and will be removed in the future: use mysqli or PDO instead in /home/umitseno/fermangazetesi.com/include/conf.php on line 7
ÝSMET PAÞA CADDESÝ’NÝN BAÞ DÖNDÜREN DEÐÝÞÝMÝ - FERMAN Gazetesi - Karaman (Gayrýticari_Hobi Sitesi)

ÝSMET PAÞA CADDESÝ’NÝN BAÞ DÖNDÜREN DEÐÝÞÝMÝ

Caddenin yaþadýðý deðiþim ve dönüþüm artýk takip edilemez duruma geldi. Bu süreç böyle devam ederse 10 yýl sonra, 10 yýl önceki mekân ve binalar hatýrlanamaz hale gelecek.

19 Aðustos 2014 00:00

Karaman’ýn nabzýnýn attýðý Ýsmet Paþa Caddesi’nde günlük hayat 20 saatin üzerine çýktý. Cadde esnafý ile yaptýðýmýz ayaküstü sohbetlere göre, bu yýl caddede hayat 06.30’da baþlamakta, ertesi gün 3.30’a kadar devam etmektedir.

Yedi sekiz yýl öncesine kadar bu cadde de, yaz mevsimi haricinde özellikle akþamlarý erken saatlerde herhangi bir sokak gibi tenhalaþarak ýssýz bir karanlýða gömülürdü. Sadece yaz aylarýna özgü olanhareketlilik ve yoðunluk þimdi yýlýn her mevsimine, günün her saatine yayýlmýþ durumda. Þehrin diðer caddeleri I. ve II. Ýstasyon Caddesi ile 30. Metrelik Yol(Atatürk Bulvarý), bu yoðunluktan nasibini alsa da Ýsmet Paþa’ya alternatif olmaktan çok uzak.

Caddenin yaþadýðý deðiþim ve dönüþüm artýk takip edilemez duruma geldi. Bu süreç böyle devam ederse 10 yýl sonra, 10 yýl önceki mekân ve binalar hatýrlanamaz hale gelecek.

Osmanlý’dan Cumhuriyet’e Cadde

Ýsmet Paþa Caddesi’ni gösteren en eski belgeler,  1917 ve 1921 tarihli iki adet krokidir. 1921 yýlýnda Sapancalý Hasan Hüsnü’nün yazdýðý Karaman Tarihi’nde ortaya çýkan krokide þehrin önemli yerleri gösterilmiþtir.

Bu krokiye göre cadde, Belediye Meydaný’ndan (Atatürk Parký) Þekerbank’ýn bulunduðu noktaya kadar uzanmaktadýr. Buradan kýrýlan cadde dar bir sokaða dönüþüp geniþ bir kavisle Aktekke Camii arkasýna ulaþarak Çarþý Caddesi (Gazi Paþa Cad.) ile kesiþmektedir. Az ileride de Ýstasyon Caddesi ile birleþmektedir.

Krokide isimlendirilmiþ ve iþaretlenmiþ mekânlar, caddenin çarþý tarafýnda yani güney kanadýndadýr. Yukarýdan aþaðýya bu mekânlar þöyledir: Ýki þadýrvaný ile Belediye Meydaný (Atatürk Parký), Belediye Binasý (Taþ Bina), Otel, Mektep (Canbaz Kadý Mektebi), boþ arsa (Ziraat Bankasý), büyük bir alan (Yeni Han, sonra hükümet konaðý, þimdi Kuðulu Park).

Karaman’ýn büyüklerinden dinlediðimiz, eski Karaman resimlerinden gördüðümüz kadarý ile caddenin kuzey kanadýnda yine bir dizi taþ bina bulunmakta idi. Bu binalar 1960’tan önce kaldýrýlmýþtýr. Cadde zemini Arnavut kaldýrýmý tarzýnda döþeliydi.

Caddenin bilinen en eski mekâný Canbaz Kadý Abdurrahman Efendi’nin Türbesi ve Mektebidir. Günümüze kadar gelemeyen Canbaz Kadý Mektebi 1531, Canbaz Kadý Türbesi ise 1535 tarihlidir.

Cumhuriyetin ilk yýllarýnda Cadde!

Cadde, Osmanlý’dan gelen genel görünümünü birkaç deðiþiklik dýþýnda 1960lara kadar korumuþtur. Ýlk deðiþime uðrayan yer, Belediye Meydaný’dýr. Meydan, Cumhuriyet ile beraber tahmini 1923-1925 arasý yeþil bir parka, Cumhuriyet’in onuncu yýl kutlamalarý dolayýsý ile de 33’te resmi törenlerin yapýldýðý bir alana dönüþmüþtür. Halen de statüsünü korumaktadýr.

Canbaz Kadý Mektebi 1936 yýlýnda yýkýlarak yerine Halkevi yapýlmýþtýr. Halkevinin kapanmasý sonrasý bina,  Kýz Sanat Enstitüsü (1958)  ve Akþam Sanat Okulu olarak kullanýldý. 1964’te bina yýkýldý.

Caddenin henüz I. Ýstasyon ile birleþmediði yýllarda Hacýbeyler Camii tamir edilerek kütüphane haline getirildi. 1947

Verilen bilgilere göre Ziraat Bankasý 1955 yýlý civarýnda þimdiki binasýna taþýndý.

Caddenin geliþimine yön veren en önemli olaylardan biri 1957 yýlýnda Yeni Han harabesi üzerine yapýlan Hükümet Konaðý’dýr. Taþ binadaki Hükümet Konaðý’nýn buraya taþýnmasý ile nüfus, adliye gibi önemli devlet daireleri de bu binaya geldi. Mekân, bir anda þehrin en merkezi noktasýna dönüþtü.

Cadde bugünkü karakterine kavuþuyor!

Caddenin geliþiminde asýl dönüm noktasý caddenin alt tarafýnýn açýlmasýdýr. Þekerbank noktasýnda biten 216 mlik cadde, Kemal Kaynaþ’ýn aþaðý tarafý yani I. Ýstasyon ile birleþen bölümü açmasý ile 450 m.ye çýktý. Halen de cadde bu görünümünü korumaktadýr. Caddenin açýlýþ tarihi 1958 yýlý olarak kesinleþti.

Caddenin aþaðý tarafýnýn açýlmasý ile bu bölümde yapýlanma hýzlý bir þekilde devam etti. Naci Özpeynirci ve ortaklarýnýn 1960’da açtýklarý Yeni Sinema, caddeye yeni bir kitle ve yeni bir hareket getirdi. Devamýnda yapýlan Þekerbank, Ömer Boyacýoðlu Pasajý (Þekerbank’ýn karþýsý), þehrin merkezini tamamen buraya taþýdý. 1965 yýlýnda MasaralýKüçükbasmacýlar, II. Ýstasyon’un köþe baþýna þimdiki apartmanlarýný yaptýlar. Bu apartman uzun yýllar, Tapu ve Kadastro Müdürlüðü olarak hizmet verdi.

Postane binasýnýn, Atatürk Parký’nýn karþýsýna ne zaman yapýldýðýný tespit edemedik. Tarihi resimlerden anlaþýldýðýna göre 1960’tan önce burada olduðu anlaþýlýyor.

Aktekke Camii yanýndaki üçgen alan Mehmet Bey Parký olarak düzenlendi. Tarih olarak en erken 1960larýn ilk yarýsýný tespit edebildik. Parkýn arkasýna ve Süleyman Bey Hamamý’nýn sýrtýna Park kahvesi yapýldý.

Cadde 1970lerde son þeklini aldý. Hacýbeyler Camii’nin arkasýndaki çukura Gümüþler Çarþýsý yapýldý. Karþýdaki Park Kahvesi’ne 1979 yýlýndan itibaren Bir Tat Lokantasý yerleþti, on yýl sonra Fen Kuru Temizleme’nin yanýna taþýndý.

Caddenin yukarý taraf kuzey kanadý, 70lerin ortasýndan itibaren yeni binalarla dolmaya baþladý. Taþ binanýn karþýsýna Belediye binasý ve Yunus Emre Konferans Salonu yapýldý. Zemindeki pasajýn sol tarafýnda Türk Ticaret Bankasý uzun yýllar hizmet verdi. Ýki alt sýrada Leylekli banka yani Yapý Kredi Bankasý da ilk hizmet binasýný açtý.

Cadde üzerinde dönüþüme uðrayan önemli mekânlardan biri de Selamet Oteldir. Simetrik aslan heykelleri ile çift merdivenli giriþi bulunan yarý toprak yarý ahþap otel binasýnýn yerine 70lerin ortasýnda þimdiki betonarme bina yapýldý. Otel,dört yýl önce iþlerine son verdi. Bina iþ yeri olarak hizmete devam etmektedir.

Caddenin önemli mekânlarýndan biri de Nas Oteldir. Naci Özpeynirci’nin sauna yapma amacý ile baþladýðý binayý, Naslarýn dayýsý Faik Çavuþoðlu satýn alýr. Bu bina sonra Naslara geçer. Naslar da buraya beþ katlý apartman dikerek altýný Arçelik bayisi, üstünü ise mobilya maðazasý olarak iþletirler. Binanýn zemin katý son birkaç yýla kadar Arçelik bayiliðine devam etti. Apartmanýn üst katlarý 80lerin sonuna doðru çift yýldýzlý otele dönüþtürüldü. Halen de otel olarak hizmet vermektedir.

Vakýfbank’ýn binasý da bu yýllarda yapýldý. Vakýfbank buraya taþýnmadan önce Sümerbank civarýnda hizmet veriyordu.

Cadde ve Karaman ile özdeþleþmiþ mekânlardan Süreyya Büfe de 1973 yýlýnda Hükümet Konaðý’nýn alt köþesine açýldý. 2011 yýlýnda Kuðulu Park’ýn yapýlmasý ile karþýdaki ara sokaða taþýndý

80leri çok az deðiþiklikle geçen cadde, 90larda iki büyük deðiþiklik yaþar. Belediye, mezbaha ile buzhanenin olduðu yere þimdiki binasýný yaparak Ýsmet Paþa’dan ayrýldý. Postane de arka taraftaki þimdiki binasýna taþýndý.  Yerine Yunus Emre Parký yapýldý.

2010 ve 2013 arasý cadde üzerindeki deðiþim ve dönüþümler hýzlandý. Yunus Emre Parký Türkçe Parký’na dönüþtü. Yunus Emre heykelinin yerini, Kültigin anýtý aldý. 2011

Cadde zemini þose yol haline getirildi. Yeni ýþýklandýrma sistemi döþendi. 2012

2002’de valiliðin taþýnmasý sonrasý atýl durumdaki Hükümet Konaðý’nýn yerineKuðulu Park yapýldý. 2012

Atatürk Parký zemini yenilendi. 2012

Emlak Kredi Bankasý yýkýlarak Canbaz Gazi Parký yapýldý. 2013

Caddede birçok iþletme defalarca el deðiþtirdi. El deðiþtirmeden çalýþmaya devam eden üç eski iþletme Þekerbank, Fen Kuru Temizleme ve Iþýk Eczanesidir.

Cadde Üzerindeki Etkinlikler

Cadde önemini arttýrdýkça toplu etkinliklerin de vitrini oldu. Resmi törenler, dil bayramý kutlamalarý ve kitlesel kutlamalar gösteriler caddenin ev sahipliði ile yapýldý.

Hükümet Konaðýnýn caddeye bakan yüzünde milli bayram kutlamalarý 80lere kadar devam etti. Esnaf, dernek vakýf katýlýmlý dil bayramý kutlamalarý 90lara kadar cadde üzerinde yapýldý.

Milli bayramlar dolayýsý ile okullar arasý koþu yarýþmalarý, cadde üzerinde Taþ Bina önünde olmuþtur.

Cadde kitlesel sevinç ve üzüntülerin de gösteri merkezliðini halen devam ettirmektedir. Protestolar, düðün alaylarý, milli ve kulüp takýmlarýnýn zafer kutlamalarý, faytonlu þehir gezileri, dernek, vakýf ve siyasi parti etkinlikleri hep caddenin ev sahipliðinde gerçekleþmiþtir.

Merkezi ve yerel yönetim temsilcileri ile parti temsilcilerinin Dil Bayramý, Yunus Emre ve Milli Bayram kutlamalarý içindeki kortej yürüyüþleri de eskiden beri cadde üzerinde gerçekleþmektedir.

Ve tabii ki geceleri caddeyi bir festival havasýna sokan halk gezintileri.  Nüfusun artmasý, þehir dýþý misafirlerin geliþi ve orucun yaz aylarýna gelmesi ile bu sene cadde tavan yaptý. Görünen o ki, gelecek yýllarda caddenin çekiciliði ve yoðunluðu daha da artacak. Halkýn gezi rotasyonu caddeyi de aþarak Atatürk Parký-Kale istikametinde devam edecek.

Caddenin geleceði

Caddenin merkezîlik iþlevi artarak devam etse de alt bölümdeki binalar ve bazý iþletmeler caddeye hiç yakýþmamaktadýr.Caddenin gecekondu görünümünü deðiþtirmek için büyük düþünmek gerekmektedir. Toptan bir dönüþüm kaçýnýlmazdýr. Kaleden Atatürk Parkýna kadar olan alan, tarihi eserlerin siluetine uygun genel bir tasarýmla sosyal ve kültürel iþlevli mekânlara dönüþtürülmelidir. Kaçýnýlmaz olan da budur.

Son olarak araþtýrmalarýmýz boyunca oluþan görsel, yazýlý ve sözlü kaynaklar da gösterdi ki, her mekânýn her binanýn ayrý bir hikâyesi var. Sadece özetin özetini verebildiðimiz, aslýnda her cümlenin bir konu baþlýðý olduðu cadde, kitaplaþmayý hak ediyor.

Bilgi ve hatýralarýný cömertçe paylaþan deðerli Karamanlý hemþeri ve büyüklerime teþekkürler: Ahmet Talat Duru, Remzi Tartan, Süreyya Kayalýk, Musa Küçükbasmacý, Fadime Güven, Ýsmail Güven, Necati Güngör, Mehmet Ali Ün, Nadir Nas, Mehmet Epbaygün, Ýbrahim Þakýr, Ali Özpeynirci, Þehabettin Yavuzaslan, Sami Kantar, Nurettin Doðan, Ali Kaymaz

Yusuf YILDIRIM

 
karaman ismet paþa
Bu Haber 16554 defa okunmuþtur.
 
 
Yorum Ekleyin